مطالعه ی تطبیقی سینمای معناگرای ایران از دو منظر: بومی گرایی و شرق شناسی

در این پژوهش "سینمای معناگرای ایران" از دو منظر متفاوت، و با توجه به دو رویکرد عمده ای که نسبت به این نوع سینما اتخاذ می شود، بررسی و تحلیل شده است. دیدگاه اول که دیدگاهی مثبت و حمایت کننده از این سینماست، در غالب بحث بومی گرایی و دیدگاه دوم که نگاهی انتقادی به این سینما دارد، در غالب گفتمان شرق شناسی بررسی شده است. هم بومی گرایی و هم شرق شناسی مربوط به حوزه ی مطالعات پسااستعماری هستند که به عنوان چارچوب نظری پژوهش از آن استفاده شده است. پرسش اصلی این پژوهش حول این مسأله بوده است که این دو رویکرد متفاوت چگونه به تبیین یک پدیده ی هنریِ واحد - "سینمای معناگرای ایران"- می پردازند. با به کارگیری روش تحلیل گفتمان انتقادی، هر دو گفتمانِ بومی گرایی و شرق شناسی در رابطه با "سینمای معناگرا" مورد بررسی قرار گرفته اند و در نهایت، پاسخ به پرسش پژوهش، به این صورت مطرح شده است که دو رویکرد بومی گرایانه و شرق شناسانه، از دو بافت گفتمانی متفاوت "سینمای معناگرای ایران" را مورد تحلیل قرار می دهند؛ اما نهایتاً هم سو عمل می کنند و به نتایج مشابهی می رسند. در انتها برای تحقیق این امر، چند نمونه از فیلم های حوزه ی "معناگرا"، هم از منظر بومی گرایی (رویکرد مثبت به این نوع سینما) و هم از منظر گفتمان شرق شناسانه (رویکرد انتقادی به این نوع سینما) به طور موردی بررسی شده و نتیجه گیری به این صورت بوده است که این دو رویکرد ظاهراً متضاد، از دو بافت گفتمانی متفاوت، به نوعی هم جهت با یکدیگر حرکت می کنند؛ اما هر دو رویکرد در جایی که بر مسأله ی تمایز بین فرهنگ شرقی و فرهنگ غربی تأکید می ورزند، عملاً کارکردی یکسان دارند.